Phumphuang ‘Pheung’ Duangchan, de koningin van het levenslied
Phumphuang ‘Pheung’ Duangchan (Foto: Wikipedia)
Ik ken maar weinig Farang die echt gecharmeerd worden door Luk Thung, een Thais muziekstroming die in de jaren, vijftig van de vorige eeuw ontstond en tot op de dag van vandaag en dan vooral in Isaan een uiterst populair genre is dat inhoudelijk het best kan vergeleken worden met de smartlappen en het tranentrekkende levenslied van de Hollandse Polderpop. Ook al gaat het dan over grazende buffels, zwetende boeren en modderige rijstvelden.
Ik woon in een vissersgehucht langs de Mun-rivier waar de dorpsoudste het nodig vindt om elke ochtend tussen pakweg 07.00 en 08.30 u. op volle sterkte door de luidsprekers naast z’n hut tot lering en vermaak van de locals Luk Thung te laten schallen… Een muzikale attentie die ik niet altijd naar waarde weet te schatten maar mijn eega, die een geboren Isaanse is, blijft het prachtig vinden en vindt het zelfs nodig om af en toe het gehoorde vocaal bij te treden en hierdoor de gemoedsrust van mezelf en mijn Catalaanse herder Sam behoorlijk op de proef te stellen….
De koningin van de Luk Thung is zonder twijfel de veel te vroeg gestorven Phumphuang ‘Peung’ Duangchan wiens levensverhaal bij tijd en wijle sterk lijkt op één van de dramatische levensliederen die ze met verve wist te vertolken. Ze werd op 4 augustus 1961 als Ramphueng Chit-han geboren in een straatarm landbouwersgezin in een naamloze hut ergens in het Hankha-district in het zuidwesten van de Chai Natprovincie in centraal-Thailand. Haar jeugd, als vijfde in een gezin dat niet minder dan twaalf kinderen telde, was verre van rooskleurig. Er moest brood op de plank komen en daarom ging ze maar tot haar achtste naar school om daarna suikerriet te gaan kappen of als dagloner verhuurd te worden. Haar stukgelopen schoolcarrière was de oorzaak waarom ze quasi analfabeet was. Maar ze had wel de gave om teksten die ze hoorde goed te onthouden. En dit, in combinatie met een meer dan bovengemiddeld goeie zangstem, werd haar redding.
Op haar twaalfde kreeg ze zanglessen en leerde ze niet allen tientallen Luk Thung-songs uit het hoofd maar oefende ze ook de bijhorende danspasjes en choreografie. Ze begon aan lokale en regionale zangwedstrijden deel te nemen als traditionele Luk Thung-zangeres. Haar optredens gingen niet onopgemerkt voorbij. Toen ze vijftien was, werd ze ontdekt door een rondreizende band die op een plaatselijk festival kwam spelen. Ze trok met hen naar Bangkok waar ze het geluk had in contact te komen met Kru Lop Burirat, een erg creatieve songwriter, componist én producer, die experimenteerde met het moderniseren van de Luk Thung door er een elektronische beat aan toe te voegen. Deze formule sloeg duidelijk aan bij het grote publiek en na het fenomenale succes van haar eerste album ‘Aue Hue Lor Jang’ en enkele geslaagde televisieoptredens was Phumphuang Duangchan plots het boegbeeld van dit vernieuwende genre.
De Wat Thap Kradan in Supan Buri is een museum ter nagedachtenis aan de beroemde Thaise volkszangeres Phumphuang Duangchan. Foto: kwanchai / Shutterstock.com
Vanaf toen ging het allemaal snel en leek haar leven op een ‘van Pauper tot Prinses’-sprookje want haar stijl, een mix van de traditionele LukThung-muziek met disco en dansbare popmuziek legde haar beslist geen windeieren. Of zoals ze zelf in één van haar vele hits zong: ‘Ik kwam naar de stad om een grote ster te worden/ Het was hard, maar ik wist te overleven….’ Haar onmiskenbare zangtalent, goede looks en extravagante, sexy outfits maakten van haar een cultfiguur en één van eerste echte Thaise popiconen. Veel van haar songs gingen over haarzelf. Over jonge vrouwen die het miserabele bestaan op het platteland ontvluchtten om in de stad op zoek naar geluk. Over de hang naar geluk en succes maar ook over het onblusbare heimwee naar de geboortegrond…
Haar succesverhaal kende echter ook een erg donkere schaduwzijde. Haar eerste echtgenoot was een notoire flierefluiter die haar met de regelmaat van een klok bedroog en die haar uiteindelijk in de steek liet voor een buurmeisje. Alsof dat niet volstond keerde hij, nadat ook deze relatie op de klippen was gelopen, terug en trok hij in bij een van Phumphuang’s zussen. Er kwam een einde aan zijn amoureuze escapades toen hij in een vlaag van woede werd vermoord door een van Phumphuang’s broers. Deze broer belandde voor 15 jaar achter de tralies terwijl een andere broer zelfmoord pleegde nadat hij was afgewezen door een bevriende zangeres…. In 1984 stapte Phumphuang Duangchan opnieuw in het huwelijksbootje. Deze keer met de zanger Kraisorn Saenganun. Een jaar later werd hun zoon Pakkawat Pisitwuthiratch geboren. Haar ietwat turbulente leven werd intussen breed uitgesmeerd in de roddelpers maar het was vooral het misbruik van vertrouwen door allerlei dubieuze personen uit haar directe omgeving, waaronder ook haar kersverse echtgenoot, dat haar de das omdeed. Gewiekste oplichters maakten misbruik van haar naïviteit en goedgelovigheid en zorgden ervoor dat ze, op het ogenblik dat ze ernstig ziek werd, berooid was en haar medische behandeling niet kon betalen.
Wat Thap Kradan in Supan Buri, een museum ter nagedachtenis aan Phumphuang Duangchan. Foto: kwanchai / Shutterstock.com
Ze overleed op 13 juni 1992 aan nierfalen in het Buddhachinaraj Hospital in Phitsanulok. Sommige bronnen beweren dat dit overlijden in niet geheel opgehelderde omstandigheden gebeurde, maar daar heb ik geen concrete gegevens over terug gevonden. Maar zelfs deze beweringen hebben onmiskenbaar bijgedragen tot de mythevorming rond deze merkwaardige artieste. Toen ze stierf had ze meer dan 600 songs op 60 albums opgenomen en had ze geschitterd in 10 films. Pas op haar uitvaart werd duidelijk hoe immens populair ze was geweest. Naar schatting 200.000 rouwenden – waaronder de Thaise koning Bhumibol – kwamen naar Wat Taprakadan in Suphanburi om haar nagedachtenis te eren.
In 2011 verscheen de biografische film The Moon van Bhandit Thongdee over haar wonderlijke maar tragische leven. Ze wordt door de huidige generatie van Luk Thung-artiesten gewaardeerd en erkend als ‘the girl who put the spice into Luk Thung’… En dat is, naar mijn aanvoelen, méér dan terecht.
Goed dat je deze zangeres onder de aandacht brengt, Lung Jan. Iedere echte Thai kent haar.
Maar de term ‘Het Levenslied’ is toch meer van toepassing op liedjes met meer politieke en sociaaleconomische inhoud, zoals van Carabao.
Phumphuang ‘Pheung’ Duangchan. Phumphuang betekent ‘Mooie Vrouw’ en Duangchan is ‘De Maan’. Haar roepnaam Peung betekent ‘Bij’ of ‘Honing’.
Hier een liedje van haar: ‘De man van mijn Dromen’. De video en een link naar de vertaling in het Engels. Kijk, luister en lees!
https://www.youtube.com/watch?v=e2O2L6yLR5A
Hallo Tino, nee jij zit er naast. De term Levenslied heeft totaal niets met politiek te maken. Verre van dat.
Een levenslied is een lied dat de dingen uit met name de schaduwzijde van het leven bezingt. Het heeft meestal een moraal en geeft een sentimenteel of melodramatisch gevoel. Het kent de standaard opbouw van een refrein en coupletten. In Nederland werd het genre vanaf de jaren 50 tot de jaren 80 vooral gedomineerd door de producers Johnny Hoes en Pierre Kartner, die voor artiesten als de Zangeres Zonder Naam, die zelfs uitgeroepen werd tot “de koningin van het levenslied”, Jantje Koopmans en Corry en de Rekels, Eddy Wally succesvolle platen produceren.In de jaren 80 nam de belangstelling van de grote media voor het levenslied af, hoewel André Hazes met negen top-tien hits een nieuwe ster werd. Ook Koos Alberts scoorde incidentele hits, maar verder braken nauwelijks nieuwe artiesten tot het grote publiek door. Het waren voornamelijk de illegale piratenzenders en kleine, in het levenslied gespecialiseerde platenmaatschappijen die vanaf deze tijd de belangrijkste ondersteuners van het levenslied waren. Het opmerkelijke succes dat Frans Bauer vanaf de jaren negentig beleeft kwam via dit circuit tot stand. (Bron Wikipedia).
Ik kan mij niet herinneren dat vertolkers van het Nederlandse levenslied ooit over politiek hebben gezongen.
Heel mooi geschreven. beste Peter, en het zal voor Nederland ook allemaal wel gelden.
In Thailand echter heeft het ‘Levenslied’ เพลงเพื่อชีวิด phleng pheua chiwit zoals uitgevoerd door de bands Caravan en Carabao nu eenmaal een andere betekenis. Dat staat hier:
https://en.wikipedia.org/wiki/Caravan_(Thai_band)
Citaat:
Caravan (Thai: ฅาราวาน, RTGS: Kharawan),[1] is a Thai folk-rock band that formed out of the 1973 democracy movement. It launched the phleng phuea chiwit (เพลงเพื่อชีวิต, lit. “songs for life”) genre that has since been popularized by Carabao.
‘De koningin van de Luk Thung’ heet ze dus. Luk Thung betekent: ‘Kind van de Rijstvelden’. En je hebt natuurlijk wel gelijk dat het veel lijkt op het Nederlandse ‘Levenslied’.
Hier nog een liedje van haar. Zo trad ze op
https://www.youtube.com/watch?v=OBnZ7GpvweU&t=71s
‘
เพลงเพื่อชีวิด betekent volgens mij ‘muziek over het leven’ dat is wat anders. Waar jij wellicht op doelt zijn protestliederen.
Een protestlied is een lied dat de maatschappij op de hak neemt, met het doel deze te veranderen. Bekende protestzangers zijn Woody Guthrie, Pete Seeger en Bob Dylan, en in Nederland en België ook Armand, Boudewijn de Groot en Robert Long (bron: Wikipedia)
Hoi Tino, ik heb gezien dat Kharawan vaak geschreven wordt als ฅาราวาน moet dit niet คาราวาน
zijn?
Beste Jan en Tino, wat betreft de namen heb ik wel wat op de merken. Haar artiestennaam is
พุ่มพวง ดวงจันทร์,Phôem-poewang (mooie vrouw) Doewang-tjan (maan). Roepnaam ผึ้ง, phûng (een bij). Dat is een veelgebruikte afkorting van de roepnaam น้ำผึ้ง, nám-phûng (honing).
En ze is geboren als รำพึง จิตรหาญ, Ram-phung (reflecteren, overdenken) tjìt-hǎan (dapper, de dappere).
Over het algemeen ben ik niet zo van de levensliederen, of die uit Nederland of Thailand komen. Mij maak je niet blij met een avond vol levensliederen. Maar er zitten natuurlijk wel wat bijzondere artiesten, bands en liederen (in klank of tekst) tussen die het luisteren zeker wel waard zijn.
Hoe dan ook, bedankt voor de korte biografie Jan. Het is sneu dat haar en velen met haar allerlei onrecht aangedaan is. Dat is meteen een bron van inspiratie om verdriet, pijn en andere misstanden onder de aandacht te brengen, dus op een manier is het mooi dat iets negatiefs omgezet kan worden in iets moois en goeds.
Triest dat zo’n talentvolle vrouw zo jong komt te overlijden, 31 jaar jong!
En dan moeten overlijden doordat er geen geld was om het ziekenhuis te kunnen betalen.
Degene die dat op hun geweten hebben, zouden zich kapot moeten schamen!
De echte reden van haar overlijden was!
AIDS (in die tijd zeer vatbaar voor iedereen).
Aangestoken door haar overspelige echtgenoot.
Ik heb haar persoonlijk gekend, en het was een zeer liefdevolle persoon.
Groeten John,
Hallo John, kan je iets meer vertellen over jou relatie met haar.
Phumphuang brengt mij terug naar de jaren 90, en het lijkt mij geweldig iets te horen van een Nederlander die haar gekend heeft.
Dank je wel, Groeten karel2
Kijk dit vind ik leuk om te lezen, na wat ge-google kwam ik de Engelse versie van dit verhaal ook tegen. Ik versta geen bal van de teksten, maar de muziek vind ik al jaren heerlijk om naar te luisteren ook thuis in Nederland zet ik regelmatig een album aan met Luk Thung of Mor Lum, en een enkele keer Mor Lum Sing. De albums zijn ook bijna “voor niks” te koop bij eThaiCD.com Vreemd genoeg heb ik nog niet echt goed geluisterd naar Pheung. Ben meer blijven hangen bij Jintara Poonlarp (haar oudere albums) en vooral de wat hezige stem van Siriporn Umpaipong.
Normaliter is “folk muziek” totaal niet mijn ding, hooguit de Ierse Folk. En luister vooral naar de engeltalige solo artiesten uit de jaren 80 en 90, tussen de honderden CDs staat hooguit een verdwaalde CD van Hazes en Willie Alberti. Maar het is vooral de rust die Luk Thung / Mor Lum geeft door de “panfluit” (?) en Phin gitaar die het zo heerlijk maakt om naar te luisteren.
Hoorde haarxstem voor het eerst lang geleden bij Loi Khratung feest in Amsterdam-Noord, geplaybacked door een Katheuy. Perfect gedaan
Lied was Ngeunnne mi mai, Vind het nog steeds geweldig en is een van de twee liedjes die ik in Line heb opgeslagen.
Deze staat van haar in mijn favorieten op YouTube กระแซะเข้ามาซิ พุ่มพวง ดวงจันทร์
https://youtu.be/ynguKZcPT9c