Huwelijksmigratie naar Denemarken, het verhaal van Aphinya
Aphinya Jatuparisakul is een visueel artiest en schrijfster in Kopenhagen. Als inleiding op haar hiernavolgend verhaal zegt zij het volgende:
Dit is een bewerkt stuk dat ik schreef als antwoord op de film ‘Heartbound’ van Sine Plambech en Janus Metz, die zich richt op Thais-Deense huwelijken en de migratie van Thaise vrouwen. De film laat een andere kant zien van huwelijksmigratie, seks en werk dan gewoonlijk in de westerse media, waar het bijna uitsluitend in negatieve bewoordingen wordt geportretteerd. Dit type migratie wordt ook geminacht door bevoorrechte Thais, die nooit de keuzes moesten maken waarmee mijn moeder of de vrouwen in de film werden geconfronteerd. In ‘Heartbound’ wordt mijn eigen achtergrond en familie op een genuanceerde en menselijke manier geportretteerd, vrij van stereotypen en vooroordelen die zich gewoonlijk onder de oppervlakte schuilhouden wanneer huwelijksmigratie wordt genoemd.
Het verhaal van Aphinya
Ik herinner het me als de dag van gisteren. In de winter van 2008 zat ik op mijn bed met mijn benen gekruist, en ik zapte om mezelf af te leiden van de eenzaamheid die hoort bij het wezen van een 16-jarige meisje duizenden kilometers van huis en haard. Ik herinner me dat mijn ogen die van de vrouw op het scherm ontmoetten. De vrouw die naar mij keek leek op mijn moeder. Ze zag eruit als de vrouw waarmee ik was opgegroeid in de Isaan, de armste regio van Thailand. Haar verhaal was het verhaal van mijn moeder en haar vrienden. Deze vrouw was naar Denemarken gekomen om met een blanke man te trouwen.
Mijn maag deed pijn. Het soort pijn dat zich vanuit je maag naar de rest van je lichaam verspreidt als je weet dat er iets slechts wacht om de hoek. Ik dacht dat er geen reden was om verder te kijken omdat ik wist wat er ging komen. De vrouw zou worden afgeschilderd als onderdanig, zwak en dom. Iemand die uit een arm land kwam en niet beter wist, trouwde met een witte verliezer die een jonge, ondergeschikte Thaise vrouw wilde. Een inwonende meid. Ik had gehoord en gezien dat een dergelijk verhaal zich ontelbare malen afspeelde in de media sinds ik als vijfjarige in Denemarken aankwam. Niet één keer waren de vrouwen en mannen neergezet met waardigheid, nieuwsgierigheid en respect. Niet één keer waren ze in de buurt gekomen van het het gezicht van mijn familie of het migratieverhaal van mijn moeder.
Mijn moeder kwam naar Denemarken als een huwelijksmigrant. Ze ontving een toeristenvisum in Thailand, kwam naar Denemarken en plaatste een advertentie in de plaatselijke krant met de kop ‘Thai Woman Seeking’. De man die mijn stiefvader werd beantwoordde de advertentie. Ze zijn getrouwd en kort daarna ben ik naar Denemarken gekomen om bij hen te wonen. Hun liefde bloeide na verloop van tijd. Het was een vorm van liefde die ik in al mijn jaren in Denemarken alleen als een verkeerde vorm van liefde heb horen noemen. Mensen hebben altijd neergekeken op mijn moeder of hadden medelijden met haar. Ze hebben mijn stiefvader veroordeeld. En ze voelden misplaatste sympathie voor me.
Er is een zekere tweeslachtigheid om als een herenigd migrantenkind in de westerse wereld te leven, omdat wij als migrantenkinderen uiteindelijk opgroeien. Wij zijn een hele generatie kinderen die in de jaren na 1990 herenigd werden met onze moeders. We zijn nu volwassen en leven ons eigen leven in Denemarken, ver weg van een thuisland dat elke dag verder weg is.
Ik weet dat ik in veel opzichten geluk heb gehad. Ik heb allerlei mogelijkheden benut om mijn eigen leven vorm te geven en wel omdat mijn moeder de beslissing nam om naar Denemarken te reizen en een echtgenoot te zoeken. Ik ben dankbaar voor alles wat mijn moeder voor mij heeft opgeofferd. Maar ‘uitverkorene’ zijn, degene die de armoede heeft verlaten voor een kans in een welvarender land, heeft nog steeds zijn prijs
Migratie en moederschap zijn verweven voor de vrouwen in de Isaan
Ik mis Thailand en mijn grootouders elke dag. Sommige dagen is het verlangen fysiek. Mijn borst doet pijn en het voelt alsof ik gevangen zit onder water en langzaam verdrink. Ik mis mijn grootouders zelfs als ik weer thuis ben in het dorp, omdat mijn moedertaal na al die jaren in het westen langzaam is uitgehold. Ik merk dat ik naar specifieke woorden en zinnen grijp, alsof het items waren die op de bovenste plank van een supermarkt stonden, pijnlijk dichtbij maar toch buiten bereik.
Ik weet niet wat ik met zo’n verlangen moet doen. Mijn moeder ruilde haar leven en familie in voor een betere toekomst en begrijpt niet helemaal waarom ik zou verlangen naar het leven dat ze achterliet. Als kind van een migrant zweef je ergens tussen in, gevangen tussen dankbaarheid en verlangen, tussen de verwachting van je familie voor materiële steun en je eigen verwesterde dromen en verwachtingen. De generatie vrouwen van mijn moeder had maar één doel: migreren en een beter leven creëren voor hun kinderen. Hoe kun je hen uitleggen dat jij, als jongvolwassene in het westen, andere hoop en dromen hebt zonder verwend te klinken en onwetend te lijken over alles wat ze voor jou hebben gedaan?
Mijn westerse vrienden begrijpen niet hoe moeilijk het is dat keuzes in het leven en de gevolgen daarvan voor jou door anderen zijn gemaakt. Om de beste redenen, in hoop, liefde en een onzelfzuchtige poging om je kinderen betere kansen te geven dan ze zelf hadden. Maar toch blijf je zitten met een dagelijks, alomvattend verlangen.
Migratie en moederschap zijn verweven voor de vrouwen in de Isaan. Ik kan niet stoppen met denken aan hoeveel gezamenlijk liefdesverdriet we hebben geleden in de zoektocht naar een beter leven. Hoe het voor moeders nooit mogelijk was om hun eigen kinderen groot te brengen omdat ze moesten vertrekken om werk te zoeken. Mijn moeder werkte in verschillende fabrieken in de buitenwijken van Bangkok voordat ze naar Denemarken ging, dus mijn grootouders zorgden voor me, zelfs als baby. Lange tijd dacht ik dat ze werkelijk mijn ouders waren want ik zag mijn moeder zo zelden. Toen ze me kwam halen na haar huwelijk met een Deense man, kon ik haar niet meer herkennen. Ik schreeuwde en schreeuwde om mijn grootouders toen ze me door Don Mueang sleepte, de oude internationale luchthaven in Bangkok. Ik begreep niet dat zij mijn moeder was.
Als mijn moeder niet uit Thailand was geëmigreerd, zou ik vandaag waarschijnlijk nog steeds in de Isaan zijn. Ik zou twee of drie kinderen hebben en in de rijstvelden van mijn familie werken, in een fabriek, of een ander soort laagbetaalde baan hebben. Misschien zou ik naar Bangkok moeten emigreren om een ongeschoolde baan in een fabriek aan te nemen, en mijn kinderen in de zorg van hun grootouders achterlaten in die maanden dat er geen werk is in de rijstvelden. Misschien zou ik in Pattaya in de seksindustrie moeten werken en geld naar mijn kinderen en mijn moeder moeten sturen, want sekswerk is het vak waar je het meeste verdient als ongeschoolde vrouwelijke arbeider.
Onder het publieke oog
Toen ik een kind was, schaamde ik me voor de manier waarop we naar Denemarken waren gekomen. In het deel van Denemarken waar ik opgroeide, hoorde ik iemand mijn moeder de ‘postordervrouw’ noemen. Ik was de dochter van de postordervrouw. Ik begon naar mezelf te kijken vanaf de buitenkant, net zoals een vreemdeling dat zou doen. Met medelijden en afstoting. Toen ik een tiener was, vroeg mijn moeder me om een Thaise tante te helpen met een datingsite zodat ook zij een Deense man kon krijgen. Ik vroeg mijn moeder of ze geen respect voor zichzelf had. Als antwoord vroeg ze me waarom ik niet wilde dat mijn tante een beter leven kreeg.
Wanneer je opgroeit als kind van een huwelijksmigrant uit Zuidoost-Azië, kom je er al snel achter dat er een hiërarchie bestaat tussen migratie en hiërarchieën tussen mensen. Het wordt als meer waardig beschouwd te migreren voor werk dan om te trouwen. Afkeuring en veroordeling komen van andere minderheden, waaronder andere Aziaten. Ik heb vrouwen gezien die geacht worden bondgenoten te zijn, vrouwen die weten hoe het is om racistische en seksistische vooroordelen te ervaren maar die opschepten dat ze niet op die manier migreerden. Ze huwden een westerling uit pure, ‘echte’ liefde en niet omdat ze het huwelijk alleen zagen als een middel voor migratie. Ik heb gehoord dat andere Thaise vrouwen benadrukken dat ze niet een van ‘die’ vrouwen uit de Isaan zijn, en dat ze zeker niet in een go-go-bar in Pattaya hebben gewerkt – alsof dat een slechte zaak zou zijn.
Mijn moeder heeft ons hele gezin uit de armoede gehaald met de overmakingen van geld die ze naar ons dorp heeft gestuurd, maar toch vraagt ze me of ik me schaam voor haar werk.
Waarom worden de vrouwen die hun leven veranderen door seks te verkopen of door te trouwen zo geminacht? Waarom zien zoveel mensen, inclusief migranten, het als de laagste stap van de ladder? Waarom kijken we neer op vrouwen die gewoon de kansen benutten die ze hebben gekregen? Er is geen goede of foute manier om te migreren. Er zijn gewoon vrouwen die proberen een beter leven te creëren voor zichzelf en hun kinderen op welke manier dan ook.
Migreren voor het huwelijk is in ieder geval ook migreren voor werk. Afgezien van de taak om een huis te onderhouden werken Thaise vrouwen in Denemarken vaak met fysiek zware klussen in de dienstensector of als schoonmakers om geld naar hun gezinnen te sturen.
Mijn moeder heeft sinds het midden van de jaren negentig gewerkt als schoonmaakster of in fabrieken. Ze is nu schoonmaakster op Kastrup Airport. Ik denk aan haar wanneer ik ’s nachts wakker word en niet meer in slaap kan vallen, me afvragend of ze eenzaam is in haar nachtdienst of dat haar lichaam nog wel kan voldoen aan de eisen van het werk. Maar bovenal denk ik aan hoe hartverscheurend het aanvoelt als ze op bezoek komt, nerveus met de vraag of ik me schaam voor haar, beschaamd om gezien te worden omdat ze een uniform draagt dat naar de wereld schreeuwt dat ze een schoonmaakster is. Mijn moeder heeft ons hele gezin uit de armoede gehaald met de overmakingen die ze naar ons dorp heeft gestuurd. Ze is een van de sterkste vrouwen die ik ken. Toch vraagt ze me of ik me schaam voor haar werk.
Zorgen voor het gezin, generatie op generatie
De vrouwen in de generatie huwelijksmigranten van mijn moeder hebben nu de leeftijd van 50 tot 60 jaar bereikt. Hun banen hebben een tol geëist op hun lichaam. Ik weet niet wat er zal gebeuren met de welvaart die mijn moeder naar Thailand heeft gebracht als ze niet meer kan werken. Ik weet niet of het mijn plicht zal zijn om dan voor een heel gezin te zorgen in Thailand. Ik weet niet of die verantwoordelijkheid uiteindelijk ook aan mijn dochter zal overgaan.
Ik ben zelf moeder geworden. Ik kreeg een maand geleden mijn dochter. Ze zal opgroeien met zowel haar vader als haar moeder. Geen van haar ouders hoeft ver weg te reizen om geld te verdienen.
Ik begrijp mijn moeder nu op een andere manier. Mijn moeder migreerde zodat ik zou het niet hoeven doen. Mijn moeder heeft me bij haar ouders achtergelaten, zodat ik straks mijn dochter niet bij mijn ouders hoef achter te laten. Mijn dochter is een baby en mijn partner en ik zijn jong. Op dit moment worden we beschermd door onze jonge leeftijd, maar ook die bescherming heeft een vervaldatum. Ik vraag me af hoe mensen naar mijn dochter en haar vader zullen kijken als zij 15 en hij 45 is? Zullen ze haar vragen of zij de vrouw is van haar vader, net zoals iemand dat aan mij en mijn stiefvader vroeg toen ik 12 jaar oud was?
Afgezien van mijn dochter is mijn moeder mijn enige biologische familie in Denemarken en ik ben bang dat haar verlangen naar Thailand ooit te groot zal worden dat ze naar huis zal terugkeren. Migranten praten altijd over De Dag wanneer ze naar huis terugkeren. Mijn moeder heeft erover gesproken sinds ik in Denemarken aankwam. Vanaf mijn vijfde heb ik mijn moeder over De Dag horen praten en hoe ze ernaar uitkijkt om naar huis terug te keren als ik oud genoeg ben om voor mezelf te zorgen. Ik weet niet of die dag ooit voor mijn moeder zal komen, en ik vraag me af of die dag ooit voor mij zal komen. Soms scheurt het verlangen me uit elkaar, maar in mijn hart weet ik dat ik me nooit helemaal thuis zal voelen in Thailand.
Vertaald uit een artikel in de Isaan Record: isaanrecord.com/
Bronnen en gerelateerde artikelen:
Een toelichting van Maartje op de film Heartbound ‘a different love story’
Dank Tino, voor ’t delen van dit verhaal. Mooie, pakkende aanvulling op ‘Heartbound’. Ik vond ’t een bijzondere docu die meer dan de moeite waard is.
Een prachtig, aangrijpend en goed te begrijpen verhaal.
Ik vind het een vreemd verhaal. Een Thaise vrouw die op eigen houtje!! een ticket naar Denemarken boekt, geen woord over de grens spreekt en daar dan een advertentie zet: ” man gezocht”.
Maakt verder niet uit, maar het lijkt mij onmogelijk als je in Bangkok in een fabriek werkt als Isaanse.
Mijn huidige vrouw werkte gewoon voor de bar, op zoek naar een leuke -europese- man om haar uit de ellende te helpen. 11 jaar en 1 gezonde 10-jarige zoon later is het ons gelukt naar Nederland te komen. Na 3 maanden in Nederland voegde mijn zoon mij toe dat hij nooit, maar dan ook nooit meer terug wilde naar Thailand, behalve op vakantie. Mijn echtgenote kijkt mij verwonderd aan als ik haar vraag of zij misschien na mijn verscheiden terug zou willen (met een aardig pensioen, overigens) naar Thailand. “For holiday, maybe, but Holland is my country now forever”, is haar antwoord.
Mischien is het verschil dat wij in Amsterdam wonen, waar ik als volbloed blanke Nederlander meer opval dan mijn vrouw of zoon, maar Kopenhagen is toch ook geen buitenpost.
Mijn vrouw, noch ik snappen dan ook de insteek van deze jonge (28-jaar) vrouw die een sterk verlangen zegt te koesteren naar Thailand, en alles wat ze meer en meer verliest.
Misschien moet ze even 2 jaar zonder europese buffer in de Isaan gaan wonen bij haar grootouders om het beter te begrijpen.
’t Verhaal hierboven is een aanvulling op de documentaire. Misschien moet je die eerst kijken om bovenstaande te begrijpen en te oordelen.
Die heb ik uiteraard gekeken. Ieder reageert natuurlijk anders, de vrouwen in de film vormen een eigen, hechte gemeenschap waarin ze de isaanse vlam sterk levend houden – hetgeen hoogstwaarschijnlijk de dochter dan ook heeft beinvloed.
Neemt niet weg dat de houding van de jonge vrouw aan mij verwend westers over komt. We missen allemaal wel iets in het leven. Uiteindelijk gaat het er toch gewoon om dat de rijstkom gevuld is.
Dank jasper voor je verwoording van mijn verwondering over het verhaal.
Ik lees nergens dat haar moeder zelfstandig een visum kort verblijf heeft geregeld. Ze kreeg een visum, al is het gissen of dat voor bezoek aan vriend/familie was of vakantie. Meest waarschijnlijk is dat iemand in Denemarken als referent op trad. Mogelijk een van de andere Thaise dames (mét Deense partner) uit de serie. Dat kan prima. Jullie kunnen immers ook een vriendin laten overkomen en dan de 3 maanden te gebruiken om een partner te vinden tijdens dat verblijf.
Migratie is geen kleine stap, grofweg vertrekt 20% van de migranten weer binnen een jaar. Sommige migranten voelen zich echt helemaal thuis in hun nieuwe land, andere willen ooit terug, en een deel keert dus al snel terug. Bij de kinderen merk je ook dat er een deel is die naadloos in beide landen/culturen op gaan, maar ook zijn er die zich nergens echt thuis voelen of het idee blíjven hebben dat het gras in het andere land groener is. Ik begrijp dus prima dat het bij sommige migrantenkinderen knaagt.
kijken wij neer op de gastarbeiders die in nederland werken? denk van niet en ik ben gewoon vol bewondering als hun kinderen , net als onze kinderen, een goede opleiding en daarna goede positie veroveren. Zou hoogst verbaasd zijn als de kinderen van de gastarbeiders gevoelens zouden hebben zoals hier verwoord door de dochter van de thaise vrouw die naar denemarken verhuisde. Denk wat misplaatste schaamte en misplaatste heimwee, mogelijk idealisering van de jaren dat ze in thailand leefde
Voor allebei de verhalen valt wat te zeggen. Geen mens is het zelfde. Gelukkig is er de keuze mogelijkheid, alhoewel dit vaak niet zonder hindernissen is. Je kunt pas goed oordelen voor jezelf als je de stap gemaakt hebt en alle voordelen en nadelen hebt afgewogen. Ik ken een flinke groep Thaise mensen die in Nederland verblijven en ook die zelfs de Nederlandse Nationaliteit hebben aangenomen, dan wel gekregen. Dat paspoort is voor velen dan een soort gelijkstelling. Je bent per slot van rekening Nederlander met de daarbij behorende rechten en plichten. In je hart zal het voor de meesten gelden dat waar je bent opgegroeid, het meeste impact heeft gemaakt. Ik ken Thaise kinderen die hun jeugd hebben doorgebracht in Thailand en al langer in Nederland wonen en genaturaliseerd zijn. Zij voelen zich eerst Thai en daarna Nederlands, maar het is sterk afhankelijk wat zijn zelf hebben ondervonden in de jaren van verblijf in Nederland. Het liefst zouden ze naar Thailand willen verkassen, maar ze zien wel in dat het in Nederland financieel en qua mogelijkheid toch beter is om te blijven, ondanks de heimwee die zeker een factor van betekenis is. Ook het krijgen van kinderen in Nederland is een bepalende factor. Ik ken ook Thaise mensen die op volwassen leeftijd naar Nederland kwamen en niet meer weg c.q., terug willen naar Thailand anders dan op vakantie. Hun situatie, zowel in Thailand als in Nederland is hier debet aan. Zij hebben vaak een goede opleiding of een fijne baan met bijbehorend salaris. Of je de taal spreekt en leest is ook van belang en zeker je achtergrond. Zonder basis schoolopleiding is het moeilijk om talen te leren en vaak werken die mensen zich een slag in het rond en zijn ze te moe of alleen omringt met soortgelijke mensen en is de wil en uitdaging niet aanwezig om totale aanpassingen te doen.
Wat die dame betreft heeft zij wellicht hulp gehad van anderen met betrekking tot het vinden van een partner. Dit gebeurt meestal kan ik u delen. Ook kwamen er vele dames voor drie maanden naar Nederland, die dan in de prostitutie gingen werken, want de keuze tot 1000 baht per nacht (in Thailand) of 2000 baht per half uur (in Nederland) is gauw gemaakt. Ik vind het van belang dat we mensen moeten respecteren zolang een bepaalde grens niet wordt overschreden. In relaties dient dit respect voor elkaar, zeker in de vertaling naar liefde, de boventoon te voeren. Relaties kan je op vele manieren aangaan en liefde kan groeien en bloeien als de juiste weg bewandelt. Zelfs verstandrelaties kunnen goed gaan mits de beide personen hier voor geschikt zijn. Dus oordeel niet te snel en onthoud je van commentaar indien je niet goed op de hoogte bent. Eigen meningen hebben toch maar een betrekkelijke waarde en worden in vele bevolkingsgroepen als uiting niet gewaardeerd. Daarmee kwets je alleen maar, zoals in deze situatie, een bepaalde groep mensen die dit niet verdient.
Aangrijpend verhaal, had zich m.i. ook in Nederland kunnen afspelen.
Nederland heet een tolerant land te zijn, waar alles mag en alles mogelijk is.
Heb dit toch iets anders ervaren toen mijn vrouw en dochter in de jaren 90 naar NL kwam.
Alles mag en alles is mogelijk, zolang het maar niet bij mij in de straat gebeurd.
Nederland heet een tolerant land te zijn, waar alles mag en alles mogelijk is.
Heb dit toch iets anders ervaren toen mijn vrouw en dochter in de jaren 90 naar NL kwam.
Vertel……belangrijk om te weten….
Generaliseer niet! Mensen zijn hard voor elkaar. Dat hebben eerder Indische Nederlanders, Surinamers, Antillianen, Spanjaarden, Italianen, Turken, Marokkanen aan den lijve ondervonden, en anno 2019 geldt dat voor statushouders en uiteraard hun kroost. Maar feit is dat zij grotendeels in NL welkom zijn, (sommigen vinden dat dit niet zou moeten, laat staan mogen), vele anderen hen ondersteunen, en hen helpen bij de kansen die zij krijgen er iets van te maken. Dat geldt ook voor Thaise vrouwen en hun kinderen die door NL mannen naar binnen zijn/worden gehaald. Ook zij krijgen die kansen en mogelijkheden.
Dat de directe omgeving, zijnde eigen vriendenkring, familie, collegae afwijzend reageert is een irritant verschijnsel. Desondanks: van hetzelfde laken een pak zie je bij NL mannen die als gepensioneerden naar TH verhuisden, daar hun permanent verblijf zoeken, om vervolgens vanuit TH laatdunkend te reageren op berichten dat NL asielzoekers huisvesten. Nota bene: zelf in een ander land “asiel” gezocht.
Kennelijk hebben mensen een grandioze behoefte elkaar dwars te zitten. Jammer.
Hetzelfde zie je bij landgenoten die vinden dat economische vluchtelingen zo snel mogelijk weer teruggestuurd moeten worden naar hun eigen land terwijl ze eigenlijk zelf een Thaise vrouw hebben die de armoede ontvlucht is door een relatie met hen aan te gaan.
Begrijpelijk en niets op tegen maar in de kern is het niet anders dan ‘gewone’ economische vluchtelingen.
De Thaise vrouwen maken een enorm zware keuze, en nemen een dito beslissing als zij besluiten zich te committeren aan een EU-partner. De documentaire Heartbound laat dat intens zien. Zij hopen dat hun kinderen (ooit) deze keuze en beslissing (gaan) begrijpen en respecteren, immers het was deze vrouwen, in de eerste plaats vooral als moeder, om hun kinderen te doen. Van horen zeggen en misschien gezien dat het in de EU zoveel beter is dan in eigen land, en dus met meer perspectieven.
Het is dan de vraag deze kinderen deze hoop en verwachting gaan delen. Ik heb een NL/TH gezin totaal zien ontsporen: moeder die door de NL partner werd gebruikt om mee te helpen in het betalen van de hypotheek, haar zoon die met kleine criminaliteit in aanraking kwam, de TH dochter die in Amsterdam haar heil zocht via Facebook-vriendinnen, veelal van Columbiaanse origine en geadopteerd.
Maar ik heb ook gezinnen gezien waarvan de kinderen gingen studeren, een prachtige baan vonden, een fijne eigen partner, en zich stevig nestelden in de NL samenleving.
Dat wat door Aphinya wordt verwoord is niet uniek: vele kinderen van migranten voelen zich niet of slechts half geworteld. Die wanhoop duurt een generatie. Hun kinderen “gronden” zich steviger.
Beste Ruud. B , Je voor laatste alinea en laatste spraken mij aan. Migratie en integratie komen vaak het beste tot hun recht onder de lakens van het bed, gedeeld door een autochtoon en een allochtoon.
De twee culturen verenigen zich en als de relatie bestendig is, zullen de verwekte kinderen een evenredige positie innemen in de door de ouders gevestigde samenleving. De omgevingsfactoren zullen evenals de wandel hen handel van de kinderen een belangrijke rol blijven spelen. Waarom slaat de ene links af in het leven en de ander rechtsaf, moeilijk omdat in een wetenschappelijke statistiek vast te leggen.
Uit mijn hart gegrepen. Heel goed verwoord door Aphinya, en zoals mijn vriendin altijd zegt:
Iedereen is niet hetzelfde.