Daags na de coup van 1947 haalde een docent de voorpagina van een krant. Het was 10 december 1947, de Dag van de Grondwet, toen deze man een krans kwam leggen bij het Democracy Monument. Dat gaf aanleiding tot zijn arrestatie en zo haalde hij de voorpagina van de Siam Nikorn (สยามนิกร, Sà-yǎam Níe-kon) krant. De kop las: “Man gearresteerd voor het leggen van krans”. Hier een korte vertaling van deze gebeurtenis.
Dat het leggen van een krans bij het monument voor de democratie een reden was voor arrestatie kwam de timing, dit gebeurde namelijk een maand na de militaire coup van 8 november 1947. Deze coup bracht de democratische Pridi regering ten einde en zou uiteindelijk veldmaarschalk Phibun terug in het zadel helpen. De invloed van de People’s Party (คณะราษฎร, Khá-ná Râat-sà-don) kwam zo definitief ten einde.
Enkele voormalige parlementsleden hadden aangegeven te protesteren tegen deze ondemocratische gang van zaken door op de Dag van de Grondwet (10 december) samen te komen bij het Democracy Monument. Maar de nieuwe machtshebbers waren vastbesloten dit protest de kop in te drukken en hadden daarom politie en militairen in gereedheid gebracht om arrestaties uit de voeren. Toen de politie die ochtend aankwam bij het monument lag daar reeds een enkele rouwkrans. Op het lint stond te tekst “Tot verdriet van het Thaise volk – Geboren: 10 december 1932 – Beëindigt: 8 november 1947”.
Dit was een smet op het aanzien van de autoriteiten en daarop brachten zette ze nog meer manschappen in, vastbesloten om de parlementsleden die zouden komen te arresteren. Toen de ochtend reeds richting zijn einde liep was er echter nog geen enkele demonstrant gespot. Dat veranderde pas toen om 10 uur een enkele onbekend persoon met een nogal provisorische rouwkrans het monument benaderde. Die vreemdeling was docent Kaew Phromsakun (แก้ว พรหมสกุล) en op zijn krans stond “Voor de absolute democratie”. Nadat Kaew in stilte een minuut lang zijn respect had betuigd werd hij met groots machtsvertoon gearresteerd, al kon de politie niet zeggen op welke grond deze arrestatie plaatsvond. Agenten was simpelweg opgedragen iedereen te arresteren die eens krans kwam leggen.
The front page of Siam Nikorn, the 11 December 2490[1947] issue. (Foto: sanamratsadon.org)
Motivatie van kranslegger
Militair: Waarom heb je een krans gelegen?
Kaew: Voor de absolute democratie
Kaew Phromsakun, de kranslegger bij het Democracy Monument op 10 december, die door de autoriteiten was gearresteerd en vastgehouden bij het Ministerie van Defensie op grond van “verzet”, is na verhoor door de autoriteiten vrijgelaten. Tijdens zijn tijd in de detentie verwierf Kaew Phromsakun een andere naam voor zichzelf: “Held”. De soldaten op het ministerie noemden hem zo in plaats van Kaew bij zijn naam te noemen. Dit omdat Kaew de enige was die een krans was komen leggen op die bewuste 10 december, geen andere persoon ging erheen om een krans te leggen zoals van tevoren luid was aangekondigd.
Het verhoor van Kaew vond plaats onder leiding van een luitenant-kolonel, en een politiekapitein. Het verhoor duurde twee uur, van 10 tot 12 uur. De gedetineerde verklaarde dat hij geen idee had wat de aanklacht was, totdat zijn oog viel op een op een stuk papier, waarop hij het woord “verzet” zag. Zo leerde hij dat het leggen van de krans die dag een daad van [illegaal] verzet was geweest.
De ondervrager vroeg hoe laat Kaew van de staatsgreep had gehoord. Kaew antwoordde dat hij dit op de dag van de staatsgreep, om 8 uur ’s ochtends in een koffietent had vernomen. De ondervrager vroeg wat Kaew zijn gevoelens waren ten aanzien van de staatsgreep. Na een korte aarzeling antwoordde Kaew: “Ik vind het gedurfd en gewelddadig.”
De ondervraging ging verder: “Wat bedoel je met gewelddadig? Bedoel je bloedvergieten?” Kaew antwoordde: “Nee, ik bedoel, het verontrust de harten en geesten van mensen.” De ondervrager antwoordde: “Ben jij in staat om zo harten en hoofden van alle mensen te lezen?” Kaew antwoordde: “Niet van iedereen, maar ik verneem het uit de kranten.”
Het verhoor kwam toen op het punt of Kaew content was met de staatsgreep. Kaew antwoordde dat hij onverschillig was. De ondervrager stelde de vraag: “Dat betekent dat je niet tevreden bent, nietwaar?” Kaew antwoordde: “Ik heb nog niets besloten, omdat ik niet weet voor wie ik partij moet kiezen”.
Toen de ondervrager vroeg wat Kaew wilde bereiken met het leggen van een krans, was het antwoord hij absolute democratie kwam eisen. Daarop volgde de vraag: “Wat is absolute democratie volgens u?” Kaew antwoordde: “De macht van het volk”. Dan de vraag: “Waarom doe je het op deze manier (een krans leggen)?” Het antwoord: “Omdat ik de democratie respecteer.”
Over de nieuwe grondwet vroeg de ondervrager of Kaew deze had gelezen. Het antwoord: “Ja”. Dan de vraag: “Met welke clausule bent u niet tevreden?” Het antwoord: “Er zijn er meerdere. De 35-jarige leeftijdsclausule bijvoorbeeld”. [Noot: Begin december 1947 besprak de Constitutionele Commissie een resolutie over het verlagen van de minimumleeftijd voor verkiezingskandidaten van 35 naar 25 jaar.]
De kranslegging op 10 december, die leidde tot de arrestatie van Kaew Phromsakun, was het gevolg van het veel gepubliceerde nieuws in de kranten dat een groep parlementsleden zou komen opdagen om een krans te leggen. Kaew zei dat hij nieuws op de 9e had gelezen. Toen hij om 5 uur ’s ochtends wakker werd, zat hij rechtop in scherpe kou, niet in staat om te beslissen waar hij die dag, de 10e, naartoe op pad zou gaan.
De kou in de lucht herinnerde hem eraan dat er een kranslegging zou plaatsvinden. Kaew leek het een leuk idee om mee te doen. Aangezien hij toch zou gaan kijken hoe mensen kransen legden, zou het alleen maar passend zijn om er zelf een mee te nemen. En dus sprong Kaew Phromsakun overeind, rommelde met een roestig mes en gebruikte het om enkele takken van Bauhinia’s en Bougainvilles uit zijn achtertuin te halen. Tegen de tijd dat het roestige mes de Bauhinia-takken eraf wist te snijden, waren alle bloemen er al afgevallen. Hij plakte de bloemen aan gebogen twijgen en verstrengelde ze samen om zo vluchtig een krans te maken.
Kaew zei dat hij het niet eens was met degenen die van plan waren zwarte kransen te brengen. “Ze gaan voor zwart, wij moeten voor rood gaan”, zei Kaew en vervolgens als reden gaf: “een zwarte krans zou betekenen dat de macht al dood is, maar die is niet dood. We moeten rood in het spel brengen.” Zelfs met de rode krans werd Kaew toch gearresteerd.
Voordat hij vrijkwam, zei Kaew dat hij midden in een droom zat. Toen een militair hem wakker maakte en hem vertelde dat ze hem lieten gaan, was hij blij.
Bronnen:
Uniformen hebben lange tenen, Rob V, en dat is op vandaag nog steeds zo. Vreemd dat ze zo’n ludieke actie met dit machtsvertoon aanpakken maar ja, uniformen kunnen nu eenmaal niet anders. Kijk maar wat er elders in Europa gebeurt…
Als het gaat over een gebeurtenis van bijna 75 jaar geleden dan praat je niet over “dat ze zo’n ludieke actie met dit machtsvertoon aanpakken”
Voltooid verleden tijd betreffende dit stuk van Rob oftewel 75 jaar pakte zij het zo aan. Klaar uit.
Elders in Europa zijn het momenteel uniformen die vechten voor wat het waard is. Waarom is het slecht om tot de laatste snik voor je eigen land te vechten? Komt alles zo maar aanwaaien of moeten er offers geleverd worden om waar je als land voor staat te beschermen? In het laatste geval is het leger (defensie) een basis onderdeel van een gezonde samenleving. Mijn lichaam heeft ook een afweersysteem maar bepaalde figuren hebben wantrouwen als een land het heeft. Waar is de common sense?