Elites in Thailand (deel 1)
Elke morgen slaat mijn moeder het Eindhovens Dagblad open en zoekt meteen naar de rouwadvertenties. Op haar 89ste is dat het nieuws dat het meest haar leven bepaalt. Is er weer een bekende dood, moet ik deze week weer naar een begrafenis of niet?
Als ik de Bangkok Post open sla is dat niet omdat ik op zoek ben naar rouwadvertenties. Die staan er trouwens ook helemaal niet in. Wat wel mijn warme belangstelling heeft is de pagina met de foto’s van jonge bruidsparen, de jonggehuwden van de Thaise elites. Het interessante is niet zozeer de kledij (modern of klassiek Thais) of de hoogte van de betaalde bruidsschat maar natuurlijk wie met wie trouwt. In de Thaise samenleving zijn netwerken van groot belang en dus zijn het niet alleen de bruid en de bruidegom die met elkaar trouwen maar is het tevens een nieuwe (of een bevestiging van een bestaande) verbintenis tussen twee families, twee clans. Hoe hoog in de Thaise hiërarchie de families zich bevinden kan – naast de lokatie van de feestelijkheden (hoe duurder en luxueuzer de lokatie, hoe hoger in de hiërarchie) – worden afgeleid uit de eregast op het bruiloftsfeest. Is dat de huidige of de oud-premier of maar een ‘gewone’ generaal of politicus. En de politieke kleur is vanzelfsprekend ook belangrijk.
In de zaterdag bijlage van de Bangkok Post krijg je een kijkje in wie in de Thai elite elkaar kent en wie met elkaar optrekt. Echt elke zaterdag staat een pagina vol met foto’s van (meestal jongere) leden van de elites die zich maar al te graag samen laten fotograferen op party’s (filmpremieres, dancings), tijdens productpresentaties (van Italiaanse mode tot dure horloges en champagne) of bij officiële gelegenheden (de opening van trendy restaurants, niet zelden het eigendom van een van de vrienden of vriendinnen).
Elites in Thailand
In de gangbare, wetenschappelijke literatuur wordt een onderscheid gemaakt in de regerende/machtige elite en de niet-regerende elite. Ik ben zo vrij om aan deze tweedeling (die meestal gebaseerd is op een analyse van een Westerse samenleving) vier typen elites toe te voegen voor wat betreft Thailand. De complete lijst ziet er dan als volgt uit:
a. politici en topambtenaren
Het behoeft weinig betoog dat de politici in Thailand een elite vormen die veel macht heeft. Dit heeft tevens te maken met het feit dat om gekozen te worden je toch wel wat geld mee moet brengen om stemmen te trekken. Niet om direct stemmen te kopen (nou ja) maar via de indirecte weg: het sponsoren van dorpsfeesten, clubs en activiteiten. Veel politici zijn dan ook zakenmensen of zitten al jarenlang in de landelijke politiek, soms voor verschillende partijen. Persoonlijk charisma is voor een politicus veel belangrijker dan lid zijn van een politieke partij. Switchen van partij, samenvoegen van partijen, het starten van een eigen partij komt dan ook herhaaldelijk voor en wordt door de kiezers nauwelijks afgestraft. In het laatste democratisch gekozen parlement waren 71 van de 500 leden directe familie van elkaar. En dan heb ik het nog maar niet over het aantal familieleden dat topambtenaar is (bv. op een ministerie of als bestuurder van een rijksuniversiteit) of regionaal bestuurder. In het rijtje minister-presidenten van de afgelopen 15 jaar prijken de namen van broer en zus Shinawatra en hun zwager Somchai Wongsawat. In het huidige, door de junta geïnstalleerde parlement vind je veel gepensioneerde leger- en politie-officieren terug. Niet zo lang geleden bleek dat in een aanzienlijk aantal gevallen familieleden (partner, zoons en dochters, neven en nichten) tegen betaling als medewerkers of adviseur werken. Niet vreemd in Thailand. Politiek en topambtenarij: het is hier family business and money business.
b. business elite
Een aardig overzicht en graadmeter van de business elite in Thailand is de Forbes lijst van 50 rijkste Thaise families. De top 5 voor 2015 (en hun vermogen in miljarden US Dollars en de bron van hun rijkdom) is:
- Chearavanont – 14,4 – voeding
- Sirivadhanabhakdi – 13 – drank
- Chirathivat – 12,3 – retail, onroerend goed
- Yoovidhya – 9,6 – drank
- Ratanarak – 4,7 – media, onroerend goed
De clan structuur is sterk en om deze niet te laten verslappen zijn er in de grote bedrijven die eigendom zijn van deze superrijke families nauwelijks buitenlanders te vinden op management niveau. Blijkbaar is men niet gediend van pottenkijkers met een andere kijk op (ethisch) zakendoen of men denkt dat deze buitenlanders de Thaise bedrijfscultuur niet begrijpen. Recrutering van nieuw management gebeurt dan ook in eigen gelederen of aangetrouwden. Het lijkt veel op het Van der Valk concern in Nederland. Ik sta er niet meer van te kijken dat relatief jonge Thais de manager zijn van hele grote bedrijven. Zij hebben hun familienaam mee, maar ik betwijfel wel eens of men de kennis heeft om zo’n groot bedrijf te leiden, zeker wanneer men alleen maar gestudeerd heeft op Thaise universiteiten.
c. leger en politie
Thailand is nog niet zo heel lang een constitutionele monarchie, een democratie in wording, met vallen en opstaan. Daarvoor had de koning een absolute macht die werd bewaakt door het leger. Sommige legerleiders waren machtiger dan de koning en worden in de geschiedenis dan ook aangemerkt als dictators. Hoewel Thailand op papier dus een constitutionele monarchie is, is de praktijk anders. Politie en leger hebben informeel veel te zeggen in dit land, ook al omdat de bestaande corruptie in leger en politie nauwelijks effectief wordt bestreden. Daar komt bij dat de legertop onevenredig groot is. Vele topmilitairen zijn ook zakenman, niet behorend tot de echte rijken maar tot de middenmoot.
d. religieuze elite (Boeddhistische monniken)
In Thailand is er ook sprake naar mijn mening van een boeddhistische elite. Deze elite bestaat uit de hoofden van de belangrijkste boeddhistische tempels in het land. Ik zal hier niet verder uitweiden over de positie van boeddhistische monniken in Thailand. Nu en in het recente verleden worden sommige tempels (en hun leiders) in verband gebracht met schandalen als corruptie, drugsgebruik, witwassen van gelden en luxueuze levensstijl. We hadden zelfs een jetset-monnik. Hoewel de financiële boekhoudingen van de tempels openbaar moeten worden gemaakt wordt dit slechts door een klein aantal tempels gedaan hetgeen de verdenkingen alleen maar versterkt. Naar verluidt, gaat er jaarlijks ongeveer 3- 3,5 miljard Dollar ( = 100 miljard Thai baht) om in de boeddhistische tempels. Het merendeel daarvan is cash geld.
e. Thaise adel, inclusief het koningshuis
Het koningshuis en de Thaise adel moeten natuurlijk tot de elite van het land worden gerekend. Het gaat te ver om hier uitgebreid in te gaan op alle benamingen van de adel. Zeker is dat doordat de koningen van Thailand tot 1935 meerdere vrouwen hadden (ook mochten hebben volgens de wet) en bij hen ook kinderen verwekten, deze groep van afstammelingen van koningen uit het verleden tamelijk groot is. Naast de groep van directe en indirecte afstammelingen van vroegere koningen is er nog een aantal personen dat tot de elite kan worden gerekend omdat zij behoren tot de directe of aangetrouwde familie van de huidige koning. Overigens is deze groep beperkt omdat de broer van de koning jong overleed en zijn inmiddels ook overleden zus geen kinderen had. Maar de huidige gouverneur van Bangkok is een volle neef omdat zijn moeder een zus is van de koningin.
f. entertainment- en sportelite
Er is ook sprake van een relatief nieuwe elite. Die wordt gevormd door de leden van de entertainment industrie en de sportelite. Voor entertainment praten we dan over acteurs en actrices, zangers, zangeressen, popgroepen en de managers van allerlei productie maatschappijen. Niet zelden zijn dit self-made rijken die vervolgens soms trouwen met de huwbaren uit de bestaande zaken- of politieke elite. De sportelite bestaat uit sporters en oud-sporters die populair (en rijk) zijn geworden door hun sportprestaties. Bij de sporten gaat het dan met name om boksen (incl. muay thai), gewichtheffen, voetbal (incl. futsal en takreaw), volleybal en een enkeling in badminton, tennis en ATB-fietsen.
Details
Deze zes verschillende elites ‘opereren’ niet los van elkaar maar er zijn verschillende dwarsverbanden. En met name door huwelijken worden nieuwe verbanden gelegd of bestaande verbanden verstevigd. Zoals al gezegd, zijn politici vaak zakenmensen (soms niet met een eigen bedrijf maar met aandelen in veel verschillende bedrijven) een niet gering aantal politici werkten voordien in politie of leger. Topmilitairen zijn soms in zaken en niet zelden getrouwd met vrouwen uit zaken families. Het is deels een vergissing te denken dat de militairen en de politietop allemaal zo rijk zijn geworden door onethische of illegale praktijken. Velen zijn “getrouwd met geld”. Deze dwarsverbanden worden in stand gehouden en verstevigd door mensen in de clan (niet alleen de directe vrienden, maar ook hun kinderen en kleinkinderen) allerlei baantjes, geschenken en andere voordelen toe te schuiven.
Binnen deze elites zijn er dan weer clans. Niet iedereen is vriend van elkaar. De ‘rode’ clan rondom Thaksin is zeker geen vriend met de ‘gele’ clan van Suthep. Maar clans zijn niet altijd vrienden of vijanden voor het leven. Dikke vrienden (in politiek en zaken) kunnen gezworen vijanden worden bijvoorbeeld door zakelijke conflicten en dan later weer vriendschap sluiten. Kijk maar eens naar de relatie tussen Thaksin en Newin: eerst dikke vrienden in dezelfde politieke partij, vervolgens vijanden omdat Newin Abhisit aan een parlementaire meerderheid hielp en nu weer vrienden, zeer waarschijnlijk omdat Newin (die de politiek niet meer in wil, zegt hij) met zijn voetbalclub Buriram United mateloos populair is bij de potentiële kiezers van ‘rood’ in Isaan. Strategisch denken, geld en soms ook opportunisme spelen in de clanrelaties een grote rol.
De trouwfoto’s in de Bangkok Post zijn natuurlijk aardig materiaal voor een clan analyse maar er gebeuren ook (misschien wel belangrijkere) dingen achter de schermen. Naast de officiële verbintenissen en relaties is er in de Thaise elites een (groot?) aantal buitenechtelijke relaties van zowel mannen als vrouwen. Daarbij moet een onderscheid worden gemaakt tussen relaties die bij de andere partner bekend zijn (de vrouwen zijn hier de mia-noi) en relaties die geheim zijn en geheim moeten blijven (vrouwen heten hier gigs). En een onderscheid in de aard van de relatie: is het alleen om het sensuele genoegen (de geruchten over het aantal jonge, sexy gigs van rijke Thaise mannen zijn talrijk) of is er (ook) sprake van vooropgezette andere, met name zakelijke, redenen (het netwerk van de vrouw/man is belangrijker dan de seksuele aantrekkingskracht). In de geheime relaties met en zakelijke inslag krijgen de ‘geliefden’ in zekere zin macht over elkaar door het geheim van hun ‘relatie’. Dit bergt het gevaar in zich dat de een dit kan uitspelen tegen de ander wanneer het hem of haar (of de clan waartoe men behoort) uitkomt. Of de ander wordt met de geheime relatie onder druk gezet of zelfs gechanteerd. Er zijn in een enkel geval kinderen uit geheime relaties. En voor de goede orde: niet elke buitenechtelijke relatie is een heteroseksuele relatie. Want dit is Thailand.
Leuk verteld maar waarom nu weer het neer sabelen van Thaise managers en Universiteiten.
Ik neem aan dat U het beter doet qua inkomen dan de genoemde 5 families, gezien Uw tekst: (copy)
eigendom zijn van deze superrijke families nauwelijks buitenlanders te vinden op management niveau
ik betwijfel wel eens of men de kennis heeft om zo’n groot bedrijf te leiden, zeker wanneer men alleen maar gestudeerd heeft op Thaise universiteiten. (einde copy)
Geen buitenlanders in Management, geen kennis en opleiding om een bedrijf te leiden maar toch als nr 5 4,7 miljard USD op je rekening hebben. Top prestatie.
Topprestatie???? Neen, alleen maar gecorrumpeerde macht waardoor anderen geen kans krijgen en monopolistische situaties in stand blijven. Prima stuk Chris…wie tussen de regels door leest kan meteen
veel situaties in Thailand verklaren.
beste KuhnRobert,
Ik sabel niemand neer maar ik weet uit eigen kring hoe sommige bedrijven en zeker universiteiten worden geleid. Sommige van mijn afgestudeerde studenten werken in het bedrijf van hun vermogende familie. Ik werk in een universiteit en heb ook al eens geschreven hoe het management van een universiteit wordt ‘gekozen’. En het oordeel van Thaise universiteiten op wereld niveau verbaast me dan ook niets.
leuk artikel, compliment voor Chris de Boer hij weet echt wie wie is , kan mij persoonlijk niet zo veel schelen, alhoewel ik bevriend ben met de clanleider van een van de genoemde families, dus wel weer leuk om er wat meer over te weten, nog wel van een Nederlandse onderwijzer.
de rijken in de EU willen juist niet in de publiciteit, rijke NL zakenfamilies doen er alles aan om niet in de krant te komen, Ortega de eigenaar van Zara uit Spanje gaf nog nooit een interview en er is zelf geen recente foto van hem, hij is de meest vermogende Europeaan, begon met een winkeltje. Idem Ingvar Kamprad van Ikea die moet ook niets van de pers hebben. (staat bekend om zijn gierigheid ook)
Vóór WO2 gold in grote delen van NL ook nog: “geld trouwt met geld en nooit met zweet “.
Chris, met bewondering heb ik je analyse gelezen.
Een heel goed verhaal, heel herkenbaar. ” Rijk” trouwt “Rijk” en zo worden families ” Rijker” en verwerven meer aanzien en macht. Dat is niet alleen in Thailand zo. Ik heb in Thailand aan organiseren van Indiase bruiloften meegewerkt betreft een ” uithuwelijking” tussen 2 rijke families van 500 of meer Internationale gasten die naar het Sheraton in Cha-am (Indiase eigenaars) kwamen om daar 1 week op uitnodiging in luxe te vertoeven. Wat daar niet allemaal bij kwam kijken! Men probeert elkaar te overtreffen.
Wie zijn die families met aanzien en rijkdom. De ” Generaals” werden al genoemd. Ik werkte eens bij een communicatie bedrijf waar van de Thaise “eigenaar” in Duitsland Ingenieur was geworden met het dealerschap van Siemens op zak terug gekeerd naar Thailand, daar gehuwd met een dame in een rijke familie….ik voelde dat hij mij had binnengehaald om zijn imago te “vergroten” en ik heb met volle teugen genoten en veel geleerd. Hij haalde alle overheids-contracten binnen omdat hij met de juiste informatie bij de juiste mensen terecht kwam en wist hoe hij daar mee om moest gaan. Het gaat er om welke contacten je hebt. Van wie je een business-card hebt en kunt laten zien dat je een “vriend” bent zodat deuren voor je geopend worden. Die man waarover ik hem had, nam mij ook mee voor lunch afspraken met Leger/Marine generaals en op de terugweg in de auto werd mij verteld hoe de Generaal aan zijn positie was gekomen. Veel families van Thai in een hoge positie, hebben hun echte (eerste) vrouw met de kinderen b.v. in Amerika wonen waar de kinderen studeren. Zo zijn er grote en hechte Thaise gemeenschappen in Amerika en elders. De vaders met hoge en invloedrijke famlies houden zich in Thailand bezig met ” Mia Noi’s”. Zo weet ik het van wijlen Samak en zijn allies en ook Managers bij de Siam Cement Group. Ik las het woord ” afpersing” in het verhaal en dat is inderdaad een heel belangrijk woord. Er heersen vele geheimen die bewaard moeten worden om posities en aanzicht (macht) te behouden. Het gaat zo ver dat er Mafia-praktijken mee gemoeid gaan. Honger naar geld en macht is als ’n ziekte. Ook houdt men ” de schijn” zo lang mogelijk op zodat het niet allemaal Goud is wat er blinkt.
veel ” gemaakte glimlachen”, schijnheiligheid, geslijm, moeilijk te onderscheiden wat nog echt is. Thai gokken graag en dat leven is een spel.
Interessant en informatief verhaal. Het begrip clan blijft een beetje vaag en had beter toegelicht moeten worden.
Chris,
Toch een paar correcties mbt tot de adel.
De zus van de Koning, prinses Galayani Wattana had wel degelijk een kind. Een dochter namelijk genaamd Dhabawalaya.
De gouverneur van Bangkok, MR Sukhumbhan Paribath, is een kleinzoon van Koning Rama V, en daarmee een achterneef van de huidige Koning.
MR Sukhumbhan Paribath (MR staat voor momrachawong) is een achterkleinzoon van koning Rama V, zoals zijn titel ook aangeeft.
Klipt Tino, ik dacht dat te hebben aangepast maar na de moderatie bleek dat toch niet zo te zijn. Ook de naam van de dochter van Prinses Gallayani Wattana staat verkeerd gespeld. Dat moet zijn Dhasanawalaya (een Thanpuying).
Ik vind het absoluut niet interessant wie met wie trouwt in de elite. Het is ook niet zo bijzonder dat de elite trouwt met de elite. Naast het clan gebeuren als oorzaak ontmoeten ze elkaar ook op dezelfde scholen, clubs, sportverenigingen en feestjes. Het is een besloten groep.
Veel interessanter is het als iemand van de elite trouwt met iemand van buiten de elite. De vader en moeder van koning Bhumibol Adulyadej zijn een goed voorbeeld. Zijn vader was prins Mahidol, een zoon van koning Chulalongkorn, Rama V.
Bhumipol’s moeder was van zeer eenvoudige, zeg maar armoedige, afkomst. Zij werd in 1900 te Thonburi geboren als Sangwan Talapat, kreeg later de titel prinses Srinagarindra en is meer bekend als het warmere Somdet Yaa, Koninklijke Grootmoeder. Ze is zeer geliefd hier in het Noorden.
Van Sangwan’s ouders is weinig bekend. Haar vader was een kleine zilversmid, haar moeder mogelijk afkomstig uit Laos. Sangwan was al jong wees en werd opgevangen door een tante die snoepjes en sigaretten verkocht op de markt. Ze volgde onderwijs op een tempelschool, werd later geadopteerd door een rijkere familie en ging verpleegkunde studeren aan de Siriraj verpleegstersschool. Ze kreeg een studiebeurs om in de Verenigde Staten verder te leren. Op het spoorwegstation in Boston verwelkoomde prins Mahidon zoals altijd de groep Thaise studenten, en hij werd direct verliefd op Sangwan. Een jaar later, in 1919, trouwden ze. Acht jaar later werd Bhumibol geboren. Dit vind ik nou een boeiend verhaal.
Beste Tino,
Als je zou weten wie ‘het’ met wie doet (en deed) zou je ook beter weten wie er op dit moment de echte baas of bazen zijn in dit land. Dat is niet alleen de junta.
Dat klopt! De Junta zijn ook maar “poppetjes”. Die zijn weer ooit aan hun posities geraakt met hulp van en invloed van bepaalde rijken en invloedrijke personen die dus weer de macht hebben over de Generaals en dus de dienst uitmaken.
Chris, om de hierarchische structuur van de thaise samenleving beter te begrijpen, kan ik je aanraden je nader te verdiepen in het Sakdi-na Systeem (Sakdi =macht & na=land). Ik zal daar nu niet zelf nader op ingaan, maar er is op internet eea te vinden.
Heel interessant maar ook leuk verhaal, zo zie je maar weer hoe verschillend de Thaise cultuur die van de Nederlandse is.
Hartelijke dank voor Uw interessante en informatieve analyse. In Nederland kunnen we een zelfde analyse maken, met o.a. de media BN-ers enz. Schijnbaar wil iedereen, waar dan ook in de wereld, zijn//haar macht behouden en uitbreiden, alleen of in een group.