Een literaire botanische ervaring

Neen, beste bloglezers, ik ga het niet over een of ander aanbevelenswaardig planten- of natuurgids hebben maar wel over een heel bijzondere, maar jammer genoeg bij de meeste Farang totaal onbekende site.

Thaise literatuur of poëzie is voor de meeste buitenlanders en zelfs expats die hier al lang verblijven meestal een nobele onbekende en daarvoor zijn er tal van redenen te verzinnen gaande van een gebrek aan interesse tot het ontbreken van de wil om de taal écht te leren. Vraag aan de meeste Farang die al aardig wat Thaise jaren op de teller hebben staan naar pakweg vijf hedendaagse Thaise schrijvers en ze zullen je waarschijnlijk het antwoord schuldig blijven. Als het al een troost mag zijn: heel veel Thai kunnen dit ook niet…

Ik kijk al jaren verbaasd en ook wel met enige verontrusting naar wat ik de ontlezing van de Thaise samenleving ben gaan noemen. In het onderwijs wordt nauwelijks stilgestaan bij literatuur in de meest brede zin van het woord. Ongeacht of het van eigen bodem dan wel buitenlandse pennenvruchten betreft. En de overheid lijkt ook niet écht geneigd om veel te investeren in projecten die aanzetten tot meer lezen of een grotere boekenconsumptie. Zo is het aanbod aan en in bibliotheken in Thailand eerder karig te noemen en dat is volgens mij nog een understatement. Het valt ook niet te loochenen dat men in de meeste modale Thaise gezinnen nauwelijks boeken aantreft, maar dat is, voor alle duidelijkheid, een globaal verschijnsel, want dit geldt evenzeer voor pakweg Schiedam, Dendermonde of Ieper dan Lopburi, Rayong of Buriram… De Thaise jeugd verslindt gretig uit Japan geïmporteerde manga-strips of speelt liever spelletjes op hun Playstation dan een goed boek te doorworstelen. Kortom, de toekomst is, alvast wat de leescultuur betreft, niet écht rooskleurig. Het zijn gewoon vaststellingen waar iedere boekenliefhebber niet vrolijk van wordt…

Elk initiatief om literatuur in Thailand te promoten is dan ook, volgens mij, aardig meegenomen. Ik ontdekte de Central Literature Botanic Garden in Khao Prathap Chang in het Chom Bueng District bij Ratchaburi in feite heel toevallig bij één van mijn zoektochten naar de restanten van de infame, tijdens de Tweede Wereldoorlog aangelegde Thai-Birma-spoorweg. Alhoewel het begrip Botanische Tuin misschien een niet al te correcte omschrijving is voor dit grote parkgebied dat meerdere thematische zones en wandelpaden omvat. Deze site is immers niet écht te vergelijken met de klassieke westerse concepten van botanische tuinen zoals pakweg de Leidse Hortus botanicus, de nationale Plantentuin in Meise of zelfs de Keukenhof.

Ik heb geen flauw idee wie het concept van deze tuin heeft bedacht en navraag ter plekke heeft me ook niet veel wijzer gemaakt maar het was in ieder geval een creatieve en artistieke geest. Het park, dat een oppervlakte van meer dan 4.000 ha. aan vooral gemengd bosgebied omvat,  bevindt zich op de hellingen van het Prathapchang-gebergte tegenover de lokaal vrij bekende Khao Bin-grot. Het beheer van het park, is gelet op de omvang, toevertrouwd aan het Departement of National Parks, Wildlife and Plant Conservation. In verschillende plots kan men op deze locatie een grote variatie aan planten, bomen en struiken terugvinden die figureren in een tiental bekende Thaise epische gedichten, volksverhalen en boeken zoals Khun Chang Khun Paen, de Ramakien, Da Lhang, Phra Aphai Manee, Lilit Phralor, Lilit Talengphao, Aunnarut en Niras Muangphet. In totaal gaat hem om 33 plots waarin 337 verschillende planten- en boomsoorten werden bijeengebracht rond literair-gebonden thema’s. Je kan er niet alleen terecht in de obligate kruidentuin, de Auttayarn Dokmai-liedtuin en een Boeddhistische meditatieve tuin maar je kan er ook het Pruksa Nanaphan– natuurpad volgen dat je langs 13 thematisch gerangschikte florale tussenstops voert. Voor wie dit niet genoeg is en het natuurreservaat grondig wil verkennen bestaat de mogelijkheid een overnachting te boeken om dan onder begeleiding van een beslagen gids door de wijde omgeving te struinen.

En het voorbeeld van Khao Prathap Chang werkt blijkbaar aanstekelijk en inspirerend want ook in hartje Isaan, meer bepaald in Roi Et, kan je inmiddels terecht in een Literature Botanic Garden in Dong Mai-i National Forest Reserve in Pha NamYoi (Nong Phok). Ik heb echter nog niet de kans gehad om dit met een bezoek te vereren…