De strijd die Thailand in tweeën dreigt te scheuren

Op 19 mei 2010 werd Lung Gong uit Khon Kaen door militairen gearresteerd na de verdrijving van de roodhemd demonstranten in Bangkok. Hij zal nooit vergeten wat er toen gebeurde.

Hij vertelt: ‘Ze plaatsten mij in een oude autoband, onder de hete zon, zonder eten of drinken. Ik zie nog steeds hun gezichten. Ik hoorde hoe een soldaat zei: “Ik zal het in brand steken, het is niet eens een Thai.”’ Later ontsnapte hij toch. Lung Gong is blij met de gedachte om het Noorden en Noordoosten los te maken van Bangkok. ‘Waarom zou ik in een land willen blijven dat mij niet nodig heeft en mij niet ziet als een menselijk wezen?’, zegt Lung Gong terwijl de tranen over zijn wangen stromen.

De discussie over een aparte ‘Rode Natie’ werd weer opgerakeld na een artikel in de South China Morning Post waarin roodhemdleiders in Chiang Mai werden geciteerd die in het geval van een militaire coup Yingluck zouden uitnodigen een aparte staat in het Noorden op te zetten. Een recent spandoek op een voetgangersbrug in Phayao met de tekst ‘Dit land kent geen rechtvaardigheid. Ik vraag om splitsing van het land’ deed de discussie verder oplaaien.

David Streckfuss, een onafhankelijke wetenschapper uit Khon Kaen, is van mening dat de kwestie van splitsing alleen aan de orde komt bij een staatsgreep van de militairen of van Suthep’s hervormingsbeweging. ‘Het is bijna onmogelijk je zoiets voor te stellen’, zegt hij,’ het zou zo vreselijk gewelddadig, verspillend en verwarrend zijn.’

‘Een aparte staat is alleen maar een idee en niet meer dan dat’, zegt Pavin Chachavalpongpun, analist Zuidoost-Azië aan de universiteit van Kyoto, ‘zonder internationale erkenning zal het niet mogelijk zijn.’

David Streckfuss voelt meer voor grotere bevoegdheden van lokale overheden. ‘Een wetgevende vergadering voor Isaan zou hen meer controle geven over hun eigen zaken’, vindt hij. Hij wijst erop dat Bangkok 76 procent van de staatsuitgaven ontvangt terwijl de Isaan, met 33 procent van de Thaise bevolking, slechts 6 procent toegewezen krijgt.

‘De al honderd jaar bestaande pogingen van ‘Bangkok’ om hun idee van ‘Thainess’ (eenheid van taal en cultuur) van boven op te leggen aan de rest van het land, en hen zo te controleren, is het kernprobleem’, zegt Streckfuss. ’Ze moesten hun wortels verbergen zodat er niet op hen werd neergekeken als tweederangs burgers.’

En: ‘De Isaan heeft altijd een sterk politiek bewustzijn gekend. Ze hebben een lange traditie van opkomen voor recht en gelijkheid achter de rug, zoals de communisten in de zestiger en zeventiger jaren, de Vergadering van de Armen en nu de roodhemden beweging. Ze willen als gelijken worden erkend, zo niet, dan maar een afscheiding.’

De inwoners van Bangkok noemen ons dom en onopgeleid

‘Daeng’, 58 jaar met een eigen radioprogramma, is een trotse aanhangster van de roodhemden. Ze gelooft in hervormingen met de koning als Hoofd der Natie, maar ze gelooft evenzeer in een democratie die de stem van het volk respecteert. ‘De mensen die een scheiding teweeg zullen brengen, zijn niet wij maar inwoners van Bangkok die ons dom en onopgeleid noemen en ons stemrecht willen afnemen’, stelt ze uitdrukkelijk.

‘Man’, 59 jaar, werkte vroeger voor een militair radiostation: ‘Ik zeg niet dat Thaksin niet corrupt was, ik weet dat hij heel corrupt was, maar hij liet ons zien wat het betekent gelijkwaardig te zijn. Hij gaf veel terug.’

Niemand heeft hier ooit eerder aan afscheiding gedacht, voegt hij er aan toe.‘Als jullie denken dat we zo laag zijn, zo dom, zo waardeloos, laat ons dan met rust en dan hoeven jullie je niet meer voor ons te schamen. We nemen ons land terug en zullen zien of Thaksin misschien een betere leider is.’

‘Saiprapa Raisa-nguan’ is een 20-jarige rechtenstudente die de situatie via de sociale media volgt. ‘Isaan mensen hebben altijd de manier gehaat waarop mensen uit Bangkok hen kleineerden’, verklaart ze. ‘Ik begrijp dat de mensen in Isaan en het Noorden boos zijn maar een splitsing zal veel meer kwaad dan goed doen. Waarom proberen we niet het huidige conflict aan te pakken?’

‘Auan’, een 46 jarige tour operator, bekijkt de hele zaak wat koeler. ‘ Ik heb er niet zo veel moeite mee als iemand mij dom, Lao of een rode buffel noemt’, verklaart hij. ‘Een splitsing zou heel slecht zijn voor het toerisme. Ik hoop niet dat het er van komt..

‘Chan’, 52 jaar, een onroerendgoed makelaar, ziet nu al dat de zaken lijden onder het huidige conflict. ‘Dat kan alleen maar verergeren bij een scheiding omdat Bangkok nu eenmaal een centrum is voor bankzaken, overheidsgebouwen en meer.’ Een scheiding zal een een eindeloze strijd en verkwisting zijn zonder een goede uitkomst, voegt hij er nog aan toe.

‘Pom’, 34 jaar, verkoopt kleren in Khon Kaen die ze betrekt van de Pratunam markt in Bangkok. ‘Mensen zijn nu al bang geld uit te geven’, zegt ze. ‘En moet ik straks als een vreemdelinge Bangkok of een strand in Phuket bezoeken?’

‘Mon’, een 38-jarige fruitverkoopster, heeft het laatste woord. Ze is meer dan gelukkig als het Noorden zich onafhankelijk zou verklaren in het geval dat Suthep zou gaan heersen als een ‘dictator’. ‘Als we moeten lijden voor het grotere goed van het land dan ben ik meer dan bereid dat te doen.’

(Bron: Spectrum, Bangkok Post, 9-15 februari 2014)

Naschrift van Tino Kuis

Mijn overwegingen hierbij zijn ook in de tekst terug te vinden. Het idee van splitsing is een beetje als een opmerking na de zoveelste echtelijke ruzie ‘Misschien kunnen we beter gaan scheiden’. Het is meer een uiting van frustratie en boosheid dan een werkelijk oproep tot onafhankelijkheid. Je moet het niet te letterlijk nemen. Diegenen die dit echt menen en zich er op voorbereiden zijn een grote minderheid maar ik denk dat ze wel bestaan.

Ik hoorde vaak: ‘Misschien moeten we ons afscheiden, dan kiezen we wel een president net als in China.’ Er spelen ook andere gevoelens mee. Maar als er een militaire of juridische coup komt, dan kan die frustratie wel eens overkoken, met ernstige gevolgen. Dat zou natuurlijk een ramp zijn voor het land, hoe het ook gebeurt.

Streckfuss noemde al een andere oplossing: meer autonomie voor het Noorden, het Noordoosten en het ‘diepe’ Zuiden. Dat vind ik een goed idee, maar ik denk dat de elite zich daar uit alle macht tegen zal verzetten. Ook niet erg realistisch dus.