De Thaise minister van handel Boonsong Teriyapirom heeft aangekondigd dat hij het omstreden systeem van aan de boeren gegarandeerde rijstprijzen wil gaan veranderen.
De Bangkok Post meldde dat hij voor toekomstige oogsten het prijsplafond van het zgn. hypotheeksysteem met vijfduizend baht per ton wil verlagen. De boeren krijgen nu voor de aangeleverde rijst maximaal twintigduizend baht per ton voor jasmijnrijst en vijftenduizend voor (ongedopte) witte rijst.
Het systeem, dat rijstboeren bij de Thaise Boerenleenbank inwisselbare vouchers oplevert voor hun door de regering opgekochte rijstoogsten, ligt al sinds de introductie twee jaar teleden zwaar onder vuur omdat het de schatkist per rijstoogst een miljardenverlies bezorgt. Hoe hoog dat verlies precies is blijft vooralsnog in nevelen gehuld. De regering hield het tot nog toe op enkele tientallen miljarden over de rijstoogsten van 2011-2012.
De toonaangevende kredietbeoordelaar Moody’s deelde recent een gele kaart aan het kabinet-Yingluck uit omdat het verlies over deze periode al Bt260 miljard zou bedragen. Volgens Moody’s wordt Thailands kredietstatus verlaagd als het rijst hypotheekschema ongewijzigd blijft. Een dergelijke ‘degradatie’ kan de regering niet hebben, ondermeer omdat het de rente opdrijft voor de leningen ter hoogte van Bt2 biljoen die het kabinet wil afsluiten voor megaprojecten als een HSL-netwerk.
De kritiek van Moody’s sloeg in als een bom. Het hypotheeksysteem is namelijk hoeksteen van het kabinetsbeleid; de verkiezingsbelofte van hogere inkomsten voor arme boeren heeft Yingluck bij de verkiezingen vooral in rijstschuren van Thailand zoals de Isaan, aan miljoenen stemmen geholpen.
Corruptie
Boonsong kondigde aan dat hij de prijsverlaging zal voorstellen in een vergadering van de Commissie Nationaal Rijst Beleid, waarvan Yingluck voorzitter is. Volgens hem kwam het voorstel uit de koker van de belangenorganisatie Nationale Boerenbond. De Bangkok Post laat de minister onder meer zeggen dat de boeren akkoord zullen gaan omdat ze ‘door alle corruptie met het systeem toch al minder dan 15.000 per ton kregen’.
De regering kocht de rijst op tegen prijzen die 40 procent hoger zijn dan op de wereldmarkt. Dat leverde uiteraard problemen op bij de rijstexport. Thailand raakte de dure rijst niet kwijt, de onverkochte moest in ijlings bij te bouwen silo’s worden opgeslagen en uiteindelijk werd besloten om het surplus tegen lagere prijzen te gaan verkopen. Thailand verloor intussen zijn eerste plaats op de wereldranglijst van rijstexporteurs aan concurrenten Vietnam en India.
Het heeft er volgens de Bangkok Post schijn van dat Boonsong met het voorstel tot prijsverlaging zijn politieke lijf probeert te redden. Op de gele kaart van Moody’s volgden ontkenningen van Yingluck zelf, maar tegelijkertijd bleek dat zij en andere ministers geen notie hadden van de exacte hoogte van de oplopen verliezen. In de media werden reeds verliescijfers gemeld van meer dan Bt300 miljard over alle oogsten sinds de invoering van het systeem.
Regeringswoordvoerder Wim Rungwattanajinda hield Yingluck enigszins opzichtig uit de wind voor nog meer oproer over de verliescijfers, want ook binnen de regeringspartij Pheu Thai neemt de onrust toe. Yingluck zou bezorgd zijn over de verliezen en een deel van die bezorgdheid werd volgens deze woordvoerder voor economische zaken veroorzaakt door falen van het coördinerende ministerie van handel. ,,Het ministerie verstrekte nooit totaalcijfers over opgekochte en doorverkochte rijst of het uitgegeven bedrag ter financiering van het hypotheekschema”, citeert de Bangkok Post deze woordvoerder.