De mosselvissers van Naklua

Pattaya telt voor zover mij bekend slechts twee kleine vissershaventjes. De een is helemaal op het eind van Jomtien gelegen en inmiddels bijna door de oprukkende nieuwbouwprojecten opgeslokt. Het andere haventje ligt even voorbij de vismarkt van Naklua. Een enkeling van de daar gevestigde vissers beoefent de mosselvangst.

In de namiddag toont het daar dan drooggevallen deel van de zee, met daarop de kleine vissersbootjes, een aparte maar ook ietwat bizarre aanblik. Met een beetje geluk zie je er rond de drooggevallen bootjes ook nog een aantal grote witte, op reigers lijkende, vogels rondbanjeren en daarmee is het plaatje voor een aardige foto helemaal compleet.

De brug

De markt van Naklua voorbijgaand loop je na de brug, maar dan ook onmiddellijk na de brug, naar links, waar ook een petieterig klein restaurantje ligt. Wandel er maar omheen en wellicht heb je het geluk dat de mosselmannen hun vangst aan het lossen zijn. Vanuit de mosselboot, die van een ietwat groter kaliber is dan de kleine andere vissersbootjes, worden de mosselen in zakken geschept. Op de schouders dragen de mannen de vangst, over de blubberige zeebodem lopend, naar de wal en storten de zakken bij een van de daar gelegen kleine huisjes leeg. Het gewicht per zak is heel wat meer dan de twintig kilo die onze Arbo-wetgeving voorschrijft.

Schoonmaken

Enkele oudere dames ontdoen de mosselen daar van heel wat aangeslibd spul. Onvoorstelbaar wat zich allemaal aan de schelpen heeft gehecht. Behalve dat zit er ook nog heel wat modderige grond tussen de berg mosselen. Een voor een worden de mosselen onder handen genomen. Met een stevig mes schrapen de dames als eerste bewerking de mosselen enigszins schoon.

Voortplanting

Mosselen paren niet maar storten miljoenen eitjes en zaadcellen uit waarna de stroming van het water beiden samenbrengt en voor de bevruchting zorgt. Voor wat dat betreft bestaat er uiteraard geen verschil tussen de Nederlandse en Thaise mossel. Het verschil tussen de mosselvangst en de leefplaats is echter levensgroot.

Mosselen zijn niet reislustig

Als de bevruchting heeft plaatsgevonden en de larven zich tot kleine schelpjes hebben gevormd worden in Nederland deze uitgezet in de ondiepe delen van de Waddenzee. De kleine schelpjes hechten zich daar aan de bodem vast. De stroming drijft ze daarna bij elkaar en zo worden de bekende mosseltuinen of mosselbanken gevormd. Als de mosseltjes gegroeid zijn tot 3 a 4 cm worden ze opgevist en naar dieper water verplaatst. Bij een grootte van 5 tot 7 cm worden de mosselen met netten opgevist en naar de Oosterschelde overgebracht om daar op de diverse mosselpercelen een etmaal te ontzanden.

Het gehele proces van larf tot consumptiemossel neemt bijna drie jaar in beslag. Ieder jaar weer lees je dan van die gekke verhalen dat de mosselen dat jaar een hoog vleesgehalte hebben of dat de ‘oogst’ is tegengevallen waardoor de prijs zal stijgen. Naar mijn oordeel zijn dat in de meeste gevallen gewoon commerciële kletsverhalen want mosselen zullen er gezien de miljoenen zaadjes en eitjes altijd in overvloed blijven. De enige bedreiging zouden de milieugroepen kunnen zijn die tegen bevissing en mosselcultuur op de Waddenzee al jarenlang protesteren.

De Naklua mossel

De mosselen die je bij het haventje van Naklua ziet zijn heel wat minder schoon en niet gecultiveerd. Zoals gezegd zijn mosselen niet bepaald reislustig en hechten zich aan een harde bodem, rotsen of andere uitsteeksels vast. Op deze plekken halen de mosselvissers van Naklua met behulp van grove sterke netten de mosselen op.

Deze exemplaren hebben een zeer natuurlijk proces meegemaakt en zijn nooit verplaatst zoals dat bij de Zeeuwse mossel het geval is. Het schoonmaken vergt daardoor heel wat meer werk.

Smaak

Smaakt de Zeeuwse mossel dan anders of lekkerder dan de Thaise mossel kun je jezelf afvragen. Smaken verschillen en dat blijft een zeer persoonlijk iets. Wat wel opvalt in de vergelijking is dat de Thaise mossel veel meer ‘baard’ heeft. Het verschil in smaak heeft uiteraard te maken met de voeding waarover de mossel kan beschikken. Eet in Thailand maar eens zeetong dan proef je werkelijk een levensgroot verschil; er zit totaal geen smaak aan.

Naar mijn smaakpapillen te oordelen is dat verschil bij de vergelijking Thaise versus Zeeuwse mossel aanmerkelijk minder.

De grootte

Ook over de grootte van mosselen kun je urenlang discussiëren. In Nederland worden mosselen ingedeeld in klasse naargelang het aantal stuks dat in een kilo gaat. Bij de kleinste soort aangeduid als Extra, gaan meer dan 70 stuks in een kilo. Bij de Super aanduiding 60 tot 70, Bij Imperial 50 tot 60, de Jumbo 43 tot 50 en ten slotte de allergrootste mosselen aangeduid als Goudmerk minder dan 43 stuks. En ook hierbij is het een zeer persoonlijk iets waarnaar je voorkeur uitgaat. Persoonlijk heb ik een voorkeur voor de Imperial maar voor een mosselspitje waarbij de gekookte mossel in bacon is gerold en daarna gegrild, prefereer ik toch weer de Jumbo of Goudmerk.

Overigens ben ik niet erg gecharmeerd van de scherpe saus die in Thailand bij mosselen wordt geserveerd, maar ook dat is zeer persoonlijk. Onze Belgische buren zijn de grootste afnemers van de Zeeuwse mossel. Vaak zie je dat daar de allergrootste mosselen, net als oesters, rauw met een vleugje citroensap en vergezeld van een goed glas witte wijn naar binnen worden geslurpt. Zo zie je maar hoe zelfs bij twee naast elkaar liggende betrekkelijk kleine landen smaken kunnen verschillen.

Mosselseizoen

In feite bestaat er helemaal geen seizoen voor de mossel. In de tijd dat er nog geen koeltransport bestond was de mossel gezien haar bederfelijkheid een typisch ‘R in de maand’ gerecht. In feite kunnen mosselen het hele jaar door worden gegeten en dat zie je dan ook in bijvoorbeeld Thailand. Dat wij er in Nederland een happening van maken in de vorm van de opening van het mosselseizoen heeft meer te maken met de seizoenen. Boerenkool met worst en zuurkool met speklapjes en niet te vergeten erwtensoep, zijn immers ook echte wintergerechten en dat geldt ook voor de mossel.

In een eerder door Gringo op het blog geplaatst artikel ‘Mosselen in Thailand’ staat nog veel meer te lezen over deze lekkernij. Voedingswaarde, cholesterol en Thaise andere vangplaatsen krijgen in zijn verhaal ruim aandacht.